ბერძნული მითოლოგია

 ძველბერძნული მითოლოგია — ნაკრები ძველი ბერძნების მითებისა და ისტორიების, რომლებიც მათ ღმერთებსა და გმირებს, ასევე სამყაროს მოწყობას და მათი საკუთარი კულტისა და რიტუალური პრაქტიკის დასაბამსა და მნიშვნელობას ეხება. თანამედროვე მკვლევარები ამ მითებს იყენებენ ძველი საბერძნეთისა და ძველი ბერძნული ცივილიზაციის რელიგიური და პოლიტიკური ინსტიტუტების შესასწავლად, ასევე თვით ამ მითების შექმნის ბუნების გამოსაკვლევად.

 ბერძნული მითოლოგია წარმოდგენილია როგორც თხრობით ფორმის ნიმუშების დიდი რაოდენობით, ასევე გამომსახველობით ხელოვნებაშიც, როგორიცაა მაგ. მხატვრობა კერამიკულ ლარნაკებზე და მისთ. ბერძნულ მითებში ახსნილია სამყაროს დასაბამი და სხვადასხვა ღმერთების, ქალღმერთების, გმირებისა თუ მითიური ქმნილებების ცხოვრებისა და თავგადასავლების დეტალები. ეს ამბები თავდაპირველად ზეპირსიტყვიერად ვრცელდებოდა ზეპირ-პოეტური ტრადიციით, თუმცა ამჟამად ბერძნული მითები ძირითადად ბერძნული ლიტერატურიდან არის ცნობილი. უძველესი ლიტერატურული წყარო, ილიადასა და ოდისეას ეპიკური პოემები, ძირითადად ტროას ომის გარშემო მომხდარ მოვლენებს მოგვითხრობს. ჰომეროსის თანამედროვე ჰესიოდოსის ორი პოემა, „თეოგონია“ და „შრომები და დღეები“ მოიცავს სამყაროს გენეზისის აღწერას, ღვთიური მმართველების იერარქიას, ადამიანთა ცხოვრების ეპოქებს, მსხვერპლთშეწირვის პრაქტიკის დასაბამს და მისთ. მითები ასევე შემონახულია ჰომეროსის ჰიმნებში, ძვ. წ. 5 საუკუნის პერიოდის ტრაგედიებში, ელინისტური ეპოქის მწერალთა და მეცნიერთა ნაშრომებში, რომის იმპერიის პერიოდის მწერლების, როგორიცაა პლუტარქე და პუსანიასი, წერილებში.

 ბერძნულ მითოლოგიას უდიდესი გავლენა ჰქონდა დას ავლური ცივილიზაციის კულტურაზე, ხელოვნებასა და ლიტერატურაზე და დღემდე დასავლური მემკვიდრეობისა და ენის ნაწილად რჩება.

ბერძნულად(ტრანსლიტ.)

რომაული სახელი

რანგი, ნათესაურიკავშირებისხვა ღმერთებთან,ფუნქცია,განსაკუთრებული თვისებები

ატრიბუტები
ათენა
Ἀθηνᾶ [Athēnā]
მინერვა რანგი VII,
სიბრძნის ქალღმერთი, გმირების, ქალაქების, მიწათმოქმედების, ხელოვნებათა და მეცნიერებების, ქალური ხელსაქმის, (სტრატეგიული) ბრძოლისა და მშვიდობის დამცველი, ქალაქ ათენის ქალღმერთი
(პალასი)
ზევსისა და მეტისის საყვარელი ქალიშვილი
გაუთხოვარი ქალი; გააუპატიურა ჰეფესტომ და შეეძინა ერექთონიოსი, ერექთევსის მამა; ჰეფესტოსთან ერთად განაგებდა ათენს

 

ბუ, ზეთისხილის ხე, ჩაფხუტი, შუბი, ფარი, გველი

აპოლონი
Ἀπόλλων [Apollōn]
აპოლო რანგი V,
პოეზიის, სინათლის, შავი ჭირისა და წინასწარმეტყველების ღმერთი
მუზების წინამძღოლი (თანასახელი: Musagetes)
გათანაბრებულია ფებოსთან (მზის ღმერთი)
ზევსისა და ტიტანინის ვაჟი ლეტო
უცოლო, ასკლეპიოსის მამა
არტემიდეს ტყუპის ცალი ძმა
ციური სხეული: მზე

 

კითარა (სიმებიანი ინსტრუმენტი), მშვილდ-ისარი

 

არესი Αρης [Arēs] მარსი რანგი VIII,
დამანგრეველი ომის ღმერთი
ზევსისა და ჰერას კანონიერი ვაჟი
დემოსისა და ფობოსის მამა მამა
ცოლქმრული ერთგულების დამრღვევი სასიყვარულო კავშირი აფროდიტესთან
ციური სხეული: პლანეტა მარსი
ჩირაღდანი, ძაღლი და სვავი, შუბი, ფარი, მუზარადი
არტემიდე
Ἄρτεμις [Artemis]
დიანა რანგი VI,
ნადირობისა და მთვარის ქალწული ღმერთქალი (სელენესთან ერთად)
ზევსისა და ლეტოს ქალიშვილი
აპოლონის ტყუპის ცალი და (აპოლონი = მზის ღმერთი ჰელიოსი, არტემიდე = მთვარის ღმერთქალი სელენე)
არ გათხოვილა, არცერთ მამაკაცს მისცემია, არამედ იყო თავისუფალი და უშვილო
ციური სხეული: მთვარე
ისარი და ვერცხლის მშვილდი, კაპარჭი, აბზინდა, ფურირემი, ნამგალა მთვარე

 

 

 

 

აფროდიტე Ἀφροδίτη [Aphroditē]

 

 

 

 

 

ვენერა

რანგი IX,
სიყვარულისა და მშვენიერების ქალღმერთი
ორ სხვადასხვა ფიგურას ჰქვია ეს სახელი:
1. ურანუსის უფროსი ქალიშვილი, რომელიც ზეციურად იწოდება (აფროდიტე ურანია)
გაჩნდა ზღვის ქაფში
2. ზევსის უმცროსი ქალიშვილი და ჩვეულებრივად იწოდება
დიონეს ნაშვილები ქალიშვილი
ჰეფესტოს ცოლი
ციური სხეული: პლანეტა ვენერა,
სხვა სახელები:
1. (უფროსი): ანადიომენე (ზღვიდან ამოსული), ურანია (ზეციური, ანუ ურანოსის შთამომავალი)
2. (უმცროსი): მელაინა (შავი), ანდროფონოსი (კაცთა შემმუსრველი), ეპიტიმბიდია (სამარხებზე მდგარი)

 

 

 

 

გედი, ბატი, მტრედი, ნიჟარა, ქამარი, სარკე, მურტი, ვაშლი და ა.შ.

დემეტრა
Δημήτηρ [Dēmētēr]
ცერერა რანგი IV,
მიწის ქალღმერთი, ზევსის და, ქალღმერთი დედა, ნაყოფიერების ღმერთი
სამსახოვანი ქალღმერთი სხვადასხვა მანიფესტაციებში, ანუ გამოვლინებებში: ქალწული, დედა, ან მოხუცი ქალი
ზევსის გაუთხოვარი და საყვარელი
ხელოვნებაში მჭიდროდ არის დაკავშირებული მის ქალიშვილ პერსეფონესთან და მის მეუღლესთან ჰადესთან
პლუტონის დედა

 

ოქროს თაველის გვირგვინი, ჩირაღი, კალათი ატმითა და ყვავილებით, ლაბრისი (ორპირა ნაჯახი)

დიონისე
Διόνυσος [Dionysos]
ბაკქუსი რანგი XII,
ღვინისა და თრობის (ექსტაზის) ღმერთი
ღმერთებს შორის ყველაზე უმცროსი
დემეტრას, იოს, დიონეს, პესეფონეს, ლეთეს ან სემელეს, და ზევსის ვაჟი
später in den Kreis aufgenommen, verdrängte Hestia
Weinranken und Weintrauben, Reh- oder Pantherfell
ზევსი
Ζεύς [Zeus]
იუპიტერი რანგი I,
ღმერთების მამა, ელვის, ჭექა-ქუხილისა და ჰაერის განმგებელი
კრონოსისა და რეას უფროსი ვაჟი
პოსეიდონის, ჰადესის, ჰერას, დემეტრას უმცროსი ძმა
ათენას, აპოლონის, არტემიდეს, არესის, აფროდიტეს, ჰერმესის, დიონისეს, ჰერაკლეს და ა.შ. მამა
ციური სხეული: პლანეტა იუპიტერი

 

არწივი, ელვის სხივთკონა, სკიპტრა, ზოგჯერ გამარჯვების ქალღმერთიც ნიკე

კრონოსი   პირველი თაობის დიდი ღმერთი (ზევსის, პოსეიდონის, ჰადესის, ჰერას, დემეტრას, ჰესტიას მამა). königliche Insignien und Fackel
პერსეფონე
Περσεφόνη [Persephonē]
პროზერპინა რანგი XV,
ზევსისა და დემეტრეს ქალიშვილი
ქვესკნელის მეფე
ოთხი თვე ჰადესთან ყოფნა, უნაყოფო დრო
თანასახელი კორე (Κόρη = „ქალიშვილი“)
königliche Insignien und Fackel
პოსეიდონი
Ποσειδῶν [Poseidōn]
ნეპტუნი რანგი II,
ზღვის (აქ; ატლანტის ოკეანე, მისი სამფლობელო ადგილი ატლანტ ის ოკეანე და ხმელთაშუა ზღვის), აგრეთვე მიწისძვრისა და ცხენების ღმერთი
ზევსის უფროსი ძმა
კრონოსისა და რეას ვაჟი
მოკვდავ კლეითოსთან ერთად გააჩინა ხუთი ტყუპის ცალი ვაჟი; შეუუღლდა ამფიტრიტეს
ტრიტონის მამა
სამყაროს განაწილებისას ზევსს ერგო ცა, ჰადესს მიწისქვეშეთი ხვდა წილად, ხოლო პოსეიდონს – დედამიწა და ოკეანე

 

 

 

სამკაპი, საომარი ეტლი, დელფინი

ურანოსი   ცის მეუფე, ღმერთების მამამთავარი  
ჰადესი
ᾍδης [Hāides]
პლუტონი რანგი XIV,
ზევსის ძმა
bemächtigte sich durch Raub der Persephone
ქვესკნელის მპყრობელი
მისი თანმხლებნი არიან თანატოსი „სიკვდილი“ და ჰიპნოსი „ძილი“

Fruchtmaß, Füllhorn, Stab
სამთავიანი კერბეროსი

ჰებე
Ἥβη [Hēbē]
იუვენტა რანგი XVII,
ახალგაზრდობის ქალღმერთი
Mundschenkin der anderen Götter und reicht Nektar und Ambrosia, nach einer Ungeschicklichkeit von განიმედი abgelöst
გახდა ჰერაკლეს ცოლი, როცა ის ოლიმპოზე ავიდა
არეს ისა და ათენას და
 
ჰერა
Ἥρα [Hērā]
იუნონა რანგი III,
ოჯახის ქალღმერთი, ქორწინების, დედობისა და დაბადების განმგებელი
მშობიარეთა დამხმარე
ზევსის უაღრესად ეჭვიანი მეუღლე
არესის, ჰეფესტოს, ჰებეს და ა. შ. დედა
ზევსის და
ფარშავანგი, გუგული, სამეფო თავსაკრავი, ბროწეული, მარცვლეული
ჰერაკლე
Ἡρακλῆς [Hērāklēs]
ჰერკულესი რანგი XVI,
ნახევარღმერთი
Heil- und Orakelgott, Beschirmer der Sportstätten und Paläste
ცნობილი გახდა თავისი 12 საქმით
ზევსისა და ალკმენეს ვაჟი
ლომის ბეწვი, კომბალი, მშვილდი და კაპარჭი
ჰერმესი
(Ἑρμῆς [Hermēs]
მერკური რანგი X,
ქურდების, ვაჭრობისა და მოგზაურთა ღმერთი. ღმერთების შიკრიკი, მაცნე
ზევსისა და ნიმფეს ვაჟი მაია
პანის, დაფნეს, ჰერმაფროდიტოს, აბდეროს და ავტოლიკოს მამა
ციური სხეული: პლანეტა მერკური
Flügelkappe, Flügelschuhe, Hermesstab, Reisehut
ჰესტია
Ἑστία [Hestiā]
ვესტა რანგი XIII,
ოჯახური თანხმობის, ოჯახური კერის ცეცხლის მფარველი ქალღმერთი
გაუთხოვარი ქალწული
trat zurück nachdem Dionysos in den Kreis aufgenommen wurde
ზევსის უფროსი და
პალადიონი
ჰეფესტო
Ἥφαιστος [Hēphaistos]
ვულკანუსი რანგი XI,
ვულკანის, ცეცხლის, სამჭედლო ხელოვნებისა და არქიტექტურის ღმერთი (ღმერთებს სასახლეებს უგებდა, ხოლო ადამიანებს უბოძა სახლის მშენებლობის ხელოვნება.); ციკლოპებთან ერთად ზევსისთვის ელვასა და მეხს სჭედდა
ჰერას ვაჟი (ჩაისახა მარტოდ პართენოგენეზში)
ზევსმა, იმის გამო, რომ სურდა საკუთარ დედას მის წინააღმდეგ დახმარებოდა ოლიმპოდან მოისროლა და მას შემდეგ ხუკად, კუნტად იქცა.
შერიგების ნიშნად ზევსმა ის ჩვეულებრივ აფროდიტესთან შეაუღლა, ხოლო აფროდიტემ მას არესთან უღალატა
Schmiedehammer bzw. -zange, Beil, Pilos (Handwerkerkappe)

 

ბერძნული მითოლოგია-ღმერთები

ათენა

ათენა (ბერძნ. Ἀθηνᾶ ან Ἀθήνη), საბერძნეთის ერთ–ერთი უმთავრესი ღვთაება. ძველმიკენური ღვთაება, ზევსის საყვარელი ქალიშვილი. ძველი მითების მიხედვით იგი ღრუბელთა ღმერთქალი, ცისა და ელვის მბრძანებელი, მშვიდობიანი შრომის დამცველია. მან ასწავლა ადამიანებს ცხენის შეკაზმვა და ხარების დაუღვლა, ხვნა და...

აპოლონი

აპოლონი (ბერძნ. Απόλλων), სინათლისა და ხელოვნების ღმერთი ძველ ბერძნულ მითოლოგიაში, ქალღმერთ ლეტოს და ზევსის ვაჟი. ლინოსის და ასკლეპიოსის მამა, არტემიდეს ძმა. მისი მეორე სახელია ფებოსი (ბერძნ. Φοίβος). მითოლოგია ზევსის საქციელით განრისხებული ჰერა ლეტოს დევნიდა და არ აძლევდა მშობიარების...

არესი

არესი (Arēs), ძველ ბერძნულ მითოლოგიაში ომის მრისხანე ღმერთი, ზევსისა და ჰერას ძე. უპირისპირდება ათენა ქალღმერთს - სამართლიანი ომის მფარველს. თავდაპირველად (ჰომეროსის ხანამდე) არესი ქთონური ბუნების (ქვესკნელის) ღვთაება იყო, როგორც კეთილდღეობის, ისე სიკვდილის მომტანი, შემდგომში კი - მხოლოდ...

არტემიდა

არტემიდა, ასევე არტემისი (ბერძნ. Ἄρτεμις, Artemis) — ბერძნულ მითოლოგიაში ქალღმერთი, ზევსისა და ლეტოს ასული, აპოლონის ტყუპის ცალი. თავდაპირველად ცხოველთა მფარველად და მეუფედ ითვლებოდა. მას გამოსახავდნენ ფურირმის ან ძუ დათვის სახით, რომლებიც შემდეგ არტემიდას საკულტო ცხოველებად იქცნენ. უძველეს...

აფროდიტე

აფროდიტე (ბერძნ. Ἀφροδίτη, Aphroditē), სილამაზისა და სიყვარულის ქალღმერთი ძველ ბერძნულ მითოლოგიაში, ზევსისა და დიონეს ასული. ჰესიოდეს თანახმად, იშვა ზღვის ქაფიდან კუნძულ კვიპროსთან (აქედან - მისი ერთ-ერთი ეპითეტი "კიპრიდა"). ზღვისგან ნაშობი სიყვარულის ქალღმერთის იდეა და კულტი საბერძნეთში აზიიდან...

დემეტრა

დემეტრა (ბერძნ. Δημήτηρ Dēmētēr), ნაყოფიერებისა და მიწათმოქმედების მფარველი ღვთაება ბერძნულ მითოლოგიაში. მოგვიანებით კანონმდებლობის, ოჯახისა და ქორწინების მფარველიც. კრონოსისა და რეას მეორე ქალიშვილია დემეტრას მითში აისახა ძველისძველი წარმოდგენა დედამიწაზე მცენარეულობის პერიოდული კვდომისა და...

დიონისე

დიონისე ან დიონისოსი (ძვ. ბერძ. Διώνυσος ან Διόνυσος) — ბერძნული მითოლოგიის თანახმად მევენახეობისა და მეღვინეობის, მცენარეულობის მფარველი. აგრეთვე ცნობილი როგორც ბახუსი ბერძნულსა და რომაულ მითოლოგიაში.მას მუდამ ახლდნენ მისი მხიარული სატირები ძველი ბერძნების რწმენით,დიონისეს კეთილგანწყფაზე...

ზევსი

ზევსი(ძვ.-ბრძ. Ζεύς,) - ძველბერძნულ მითოლოგიაში ცის, ელვისა და ქუხილს ღმერთი, რომელიც მთელ მსოფლიოს განაგებდა. ოლიმპიელების მეთაური, ტიტანების ქრონოსისა და რეას მესამე შვილი. (ჰომეროსის თანახმად უფროსი შვილი.) ჰადესის , ჰესტიას, დემეტრასა და პოსეიდონის ძმა. ზევსის მეუღლე არის ქალღმერთი ჰერა (იმის...

კრონოსი

კრონოსი (Kronos, რომ saturnus) - პირველი თაობის დიდი ღმერთი, ოლიპპოს ღმერთების წინანდელი, ურანოსის და გეას შვილი, უმცროსი ტიტანი. დედის (დედამიწის) შემწუხებელი ურანოსი რომ დაასაჭურისა (ასო წაჰკვეთა), დანარჩენ ტიტანებზე ამაღლდა და გახდა ღმერთების პირველი მბრძანებელი. დადგა ოქროს ხანა. ასე ახსნეს...

პერსეფონე

პერსეფონე— ძვ.-ბერძნ. Περσεφόνη, (ფონასა, - ფოინეია, კორა, კორე — "ქალწული", რომ. - "პროზერპინა") — ზევსისა და დემეტრეს ასული, დედა-ბუნებისა და მიწის წიაღის დიდი ქალღმერთი, პლუტონის (ჰადესის) ცოლი, აჩრდილთა და ურჩხულთა მრისხანე დედოფალი, ჰადესთან ერთად რომ ზის ბნელეთის ტახტზე, ისმენს სულთა...

პოსეიდონი

პოსეიდონი (ბერძნ. Ποσειδών), ზღვის ღმერთი, კრონოსის და რეას ვაჟი, ზევსის, ჰადესის, ჰერას, დემეტრას და ჰესტიას ძმა. ამფიტრიტეს ქმარი. პოსეიდონის შვილებად ითვლება ზღვის რამდენიმე ურჩხული და გმირი: ტრიტონი, ამიკოსი, ანტეოსი, სკი რიონი, პოლიფემოსი და სხვა. მითების მიხედვით პოსეიდონი და ამფიტრიტე...

ურანოსი

^სურათზე:"ურანუსის კასტრაცია": ჯორჯო ვაზარის და კრისტოფანო გერარდის ფრესკა. 1560 წელი. პალაციო ვეკიო^ ურანოსი (ბერძნ. Οὐρανός) — ცის განმასახიერებელი უძველესი და უზენაესი ღვთაება. ზოგიერთი მითის თანახმად, ურანოსი გეამ შვა, ზოგის მიხედვით კი იგი მისი მეუღლეა. ურანოსისა და გეას ქორწინების შედეგად...

ჰადესი

ჰადესი (ბერძნულად ’Aidēs, Plouton , ლათინურად Pluto) ძველ ბერძნულ მითოლოგიაში ქთონური ღვთაება, ქვესკნელის მბრძანებელი, მცენარის ძირთა და წიაღის სიმდიდრეთა უხილავი მეუფე. კრონოსის და რეას ძე, (ჰესიოდე, თეოგონია), ზევსის და პოსეიდონის ძმა. ტიტანების დამხობის შემდეგ ძმებმა ძალაუფლება გაიყვეს და...

ჰებე (მითოლოგია)

ჰებე (ბერძ Ἥβη) —- მარადიული სიჭაბუკის ქალღმერთი, უჭკნობი სინორჩის განსახიერება, ზევსის და ჰერას მშვენიერი ასეული; განიმედეს წინამძღოლია, მასთან ერთად აწვდის ღმერთებს ახალგაზრდობის შემანარჩუნებელ ნექტარს და ამბროზიას. როცა ჰერაკლე ცად აამაღლეს ცოლად ჰებე მისცეს. ორი შვილი აჩუქა ზევსის შვილს:...

ჰერა

ჰერა (ბერძნ. Ἥρα, Hera), ძველ ბერძნულ მითოლოგიაში კრონოსისა და რეა ს უფროსი ასული, ზევსის და და ცოლი; უზენაესი ქალღმერთი, ქორწინებისა და მშობიარობის მფარველი, არესის, ჰეფესტოსის, ჰებეს და ელითიას დედა. ჰომეროსთან ეჭვიანი, ჭირვეული, ბუზღუნა და მზაკვარია. დაუნდობლად სდევნის ზევსის რჩეულებს და...

ჰერაკლე (მითოლოგია)

ჰერაკლე (ბერძნ. Ηρακλής, ლათ. Herculēs) — ბერძნული მითოლოგიის მიხედვით, ღვთაებრივი გმირი. ზევსის და ალკმენეს ვაჟი, პერსევსის შვილთაშვილი. ახალშობილი ჰერაკლე ძველბერძნულ ტრაგედიებზე დაყრდნობით ჰერაკლე იყო ზევსისა და მოკვდავი ქალი - ალკმენეს შვილი; ალკმენე პერსევსის შვილიშვილი იყო,...

ჰერმესი

ჰერმესი (ბერძნ. Ἑρμῆς), ძველ ბერძნულ მითოლოგიაში ზევსისა და მაიას (ატლანტი (მითოლოგია)ს ასული) ძე (ჰესიოდე). ჭკვიანი, გამჭრიახი, მოხერხებული ჰერმესი ღმერთების ნების მაცნეა. ზევსის შიკრიკი და მისივე ნების აღმსრულებელი, ყველა საქმის კეთილად დამაგვირგვინებელი და ბედნიერებისა და კეთილდღობის...

ჰესტია

ჰესტია (ბერძნ. Ὲστία) - ოჯახის ცეცხლის, კერიის ქალღმერთი ბერძნულ მითოლოგიაში. კრონოსის და რეას ქალიშვილი. ზევსის, პოსეიდონის, ჰადესის, ჰერასა და დემეტრეს და. ერთ-ერთი ვარაუდით, მიიჩნევა, რომ ჰესტიას კულტი ფართოდ გავრცელდა რომში, სადაც მას ვესტა ეწოდა, თუმცა ეს მოსაზრება სადავოა.

ჰეფესტოსი

ჰეფესტოსი II ჰეფესტო (ბერძნ. Ἥφαιστος, ლათ. Hephaestus), ცეცხლისა და მჭედლობის ღვთაება ძველ ბერძნულ მითოლოგიაში, ზევსისა და ჰერას ძე, ზოგი ვერსიით (ჰესიოდე) უმამოდ შობილა ჰერასგან. ერთი ვერსიით ჰეფესტოსი დაბადებულა კოჭლი და ულამაზო, რისთვისაც ჰერას ოლიმპიდან გადმოუგდია, მაგრამ ქალღმერთ თეტიდას...

google-site-verification: google7e5fbde470c5420f.html