.png){kind=small}
გიიომ აპოლინერი (Guillaume Apollinaire; ნამდვილი სახელი: ვილჰელმ ალბერტ ვლადიმირ აპოლინარის დე ვაზ-კოსტროვიცკი, Wilhelm Albert Vladimir Apollinaris de Wąż-Kostrowitcki), (დ. 26 აგვისტო, 1880, რომი ― გ. 9 ნოემბერი, 1918, პარიზი), ფრანგი პოეტი, „მირაბოს ხიდის“ ავტორი. მისი შემოქმედება მოიცავს ასევე ნოველებსა და ეროტიკულ რომანებს. მანვე შემოიტანა კალიგრამები. აპოლინერის შემოქმედებამ გავლენა მოახდინა თითქმის ყველა ავანგარდულ მიმდინარეობაზე, მანვე დაუდო საფუძველი სიურრეალიზმს(„ტირეზიას კერტები“, 1917).
ცხოვრება
აპოლინერი რომში დაიბადა. მამა შვეიცარიელი იტალიელი ოფიცერი იყო, რომელზეც ინფორმაცია მწირია, ვინაიდან ის აპოლინერის დაბადებიდან მალევე გაუჩინარდა, დედა კი, ანჟელიკ კოსტროვიცკა — პოლონელ თავადაზნაურთა გვარს ეკუთვნოდა. დედას, რომელიც თავგადასავლების მოყვარული იყო, ბავშვი ხშირად დაჰყავდა ბელგიაში, იტალიასა დამონაკოში. ამ კულტურულმა მრავალფეროვნებამ დიდი გავლენა მოახდინა მომავალ პოეტზე, რომლის შემოქმედება XX საუკუნის დასაწყისის თითქმის ყველა ტენდენციისა და მიმდინარეობის გავლენას განიცდის.
გიიომი სწავლობს ჯერ კანის, შემდეგ ნიცას უნივერსიტეტში. 20 წლის ასაკიდან პარიზულ ბოჰემურ წრეებს სტუმრობს დამონპარნასის ხელოვანთა საზოგადოებაში მეტად პოპულარული ხდება. მის მეგობართა და თანამოაზრეთა შორის ამ პერიოდში იყვნენ პაბლო პიკასო, გერტრუდ შტაინი, ანდრე სალმონი, მარი ლორენსენი, ანდრე ბრეტონი, ჟან კოქტო, ერიკ სატი, მარკ შაგალი და მარსელ დიუშანი.
1907 წელს პოეტი მხატვარ მარი ლორენსენს ხვდება, რომელთანაც წინააღმდეგობებით სავსე სასიყვარულო ურთიერთობას იწყებს. 1911 წელს ის პუტოს ჯგუფში გაერთიანდა, რომელიც კუბისტური მოძრაობის განშტოებას წარმოადგენდა.
1911 წლის 7 სექტემბერს აპოლინერი პოლიციამ დააკავა და სანტეს ციხეში დაატყვევა მონა ლიზას მოპარვის ბრალდებით, თუმცა ის ერთ კვირაში გაათავისუფლეს. ჯოკონდას სკანდალის შემდეგ აპოლინერი აღმზრდელად იწყებს მუშაობას ერთ გერმანულ ოჯახში[საჭიროებს წყაროს მითითებას]. აქ იგი გაიცნობს ინგლისელ ანი პლეიდენს, რომელთანაც მოკლე სასიყვარულო თავგადასავალი ექნება. მცირე ხანში ანი აპოლინერს მიატოვებს და ამერიკაში გაემგზავრება. ანისთან კავშირსა და განშორებას აპოლინერის პოეზიაში მნიშვნელოვანი ადგილი ეთმობა. 1913 წელს ის აქვეყნებს „ალკოჰოლიკებს“, რაც მისი და ზოგადად იმ პერიოდის ლიტერატურის ქვაკუთხედი ხდება.
1914 წლის აგვისტორში აპოლინერი ომში გადაწყვეტს წასვლას მოხალისედსაფრანგეთის არმიაში, თუმცა მას საფრანგეთის მოქალაქეობის არქონის გამო ჯერ უარი უთხრეს. მეორე მოთხოვნაზე ამავე წლის დეკემებრში მას უკვე დასტური მისცეს მოქალაქეობის მიღების პროცედურის დაწყების პირობით. გაწვევამდე მცირე ხნით ადრე აპოლინერი ნიცაში ხვდება ვინმე ლუიზ დე კოლინი-შატიონს, რომელსაც „ლუ“-ს უწოდებს და თავდავიწყებით შეუყვარდება. ლუ განქორწინებულია და მეტად თავისუფალ ცხოვრებას ეწევა, რასაც აპოლინერი აღტაცებაში მოჰყავს. მალე აპოლინერი ფრონტზე მიდის. მათი მიმოწერა აპოლინერის პოეზიის შთაგონების წყარო ხდება. თავის წერილებში პოეტი ომს ხოტაბს ასხამს, როგორც „მშვენიერ სანახაობას“. თუმცა ახალგაზრდა ლამაზმანს პოეტი არ უვარდა და ისინი 1915 წლის მარტში დაშორდნენ, იმ პირობით, რომ მეგობრები დარჩებოდნენ. ამავე პერიოდში ის მატარებელში მგზავრობისას მის მომავალ მეუღლეს, მადლენ პაჟეს, ხვდება. 1915 წლის მარტში ის შამპანის ფრონტზე 38-ე საველე საარტილერიო დივიზიონს უერთდება. მიუხედავად საომარი ვითარებისა, ის პოეზიისთვის დროს მაინც პოულობს და ხშირად წერს ფრონტიდან ლუს, მადლენსა და სხვა მეგობრებს.
1915 წლის აგვისტოში გიიომი და მადლენი ქორწინდებიან. ამავე წლის ნოემბერში აპოლინერი მისივე თხოვნით 96-ე დივიზიონში გადაჰყავთ რიგითიდან მეორე ლეიტენანტის წიდებაზე. 1917 წლის 9 მარტს იგი უკვე ნატურალიზებული საფრანგეთის მოქალაქე ხდება.
1916 წლის 17 მარტს იგი თავში დაიჭრება ტრანშეაში ლექსების კითხვისას და პარიზში დააბრუნებენ, სადაც ის 10 მაისამდე სამხედრო ლაზარეთში იმყოფება. ხანგრძლივი ავადმყოფობის შემდეგ, აპოლინერი კვლავ უბრუნდება შემოქმედებას. 1917 წელს წერს პიესას „Les Mamelles de Tirésias“ (ქვესათაურით სიურრეალისტური დრამა), ხოლო 1918 წელს კალიგრამებს აქვეყნებს.
გიიომ აპოლინერი 1918 წლის 9 ნოემბერს გარდაიცვალა, ესპანური გრიპისგან. იგი დაკრძალულია პარიზში, პერ ლაშეზისსასაფლაოზე. მისი საფლავის ქვა-მონუმენტი შესრულებულია პიკასოს მიერ, რომელიც დაფინანსდა მატისისა და პიკასოს ორი ნამუშევრის აუქციონზე გაყიდვით 1924 წლის 21 ივნისს. მონუმენტზე ამოტვიფრულია ერთი ორმაგი სტროფი მისი დაუსრულებელი ლექსიდან „Colline“, რომელიც მის პოეტურ შემოქმედებასა და გარდაცვალებას აკავშირებს და მწვანე და თეთრი მოზაიკის გულის ფორმის კალიგრამა, რომელიც ქმნის ფრაზას „mon cœur pareil à une flamme renversée“.
.JPG)
